De zwartkop-tinamoe, ook wel zwartkop-tinamoe of zuidelijke tinamoe genoemd, is een kleine vogel die behoort tot de familie Tinamidae. Deze vogelsoort komt algemeen voor in de subtropische en tropische gebieden van Zuid-Amerika.
De zwartkop-tinamoe heeft een mollig en rond lichaam dat ongeveer 27 centimeter lang is. Zijn basiskleur bestaat uit een bruingrijze tint met zwarte of donkerbruine vlekken verspreid over zijn lichaam. De kop van de vogel heeft een zwarte helmachtige kap, die hem onderscheidt van andere tinamoesoorten in hetzelfde verspreidingsgebied.
De zwartgekapte tinamou is een grondbewonende vogel die de meeste tijd doorbrengt op de bosgrond. Hij is actief in de vroege ochtend en late middaguren en geeft de voorkeur aan habitats met een dichte begroeiing, zoals vochtige bossen, savannes en struikgewas. Zijn dieet bestaat voornamelijk uit vruchten, zaden en kleine ongewervelde dieren zoals mieren en termieten.
Het broedseizoen van de tinamou varieert afhankelijk van de locatie en habitat, maar loopt meestal van augustus tot maart. Tijdens deze periode voeren de vogels uitgebreide baltsgedragingen uit, waarbij de mannetjes territoriale verdediging, vleugelverdediging en vocalisaties laten horen om een partner aan te trekken. Vrouwtjes leggen tot vier eieren in nesten op de grond, die ze 15-20 dagen uitbroeden tot ze uitkomen.
De tinamou speelt een belangrijke rol in het ecosysteem als prooi en roofdier. Zijn vlees wordt geconsumeerd door mensen en is een essentiële eiwitbron in sommige gemeenschappen. Daarnaast fungeert hij als zaadverspreider en helpt hij bij de verspreiding van nieuwe planten en het behoud van de plantendiversiteit in zijn leefgebied.
Hoewel de tinamou momenteel door de International Union for Conservation of Nature (IUCN) is opgenomen in de lijst van minst zorgwekkende diersoorten, worden zijn populaties bedreigd door de vernietiging van habitats, de jacht en invasieve soorten. Behoudsmaatregelen zoals habitatbescherming, duurzame oogst en het monitoren van populaties zijn nodig om het voortbestaan van deze unieke vogelsoort te garanderen.