De zwartkopeend (Heteronetta atricapilla) is een kleine, opvallende en zeldzame eendensoort die oorspronkelijk voorkomt in Zuid-Amerika. Deze vogel behoort tot de familie Anatidae en is de enige soort binnen zijn geslacht. Hij is vernoemd naar zijn onderscheidende kenmerk - een zwarte kop met witte wangen - die duidelijk afsteekt tegen zijn witte lichaam.
Deze eenden worden ook wel de Hooded Scaup, Zwartwitte Eend of Zwartkopkopeend genoemd. Ze leven meestal in zoetwatermoerassen, meren en vijvers in de Andesgebieden van Argentinië, Chili, Bolivia en Peru. Ze zijn ook gedocumenteerd in Uruguay en Paraguay.
De zwartkopeend is een kleine vogel van ongeveer 30 cm lang en weegt ongeveer 350 - 500 g. De mannetjes en vrouwtjes lijken qua uiterlijk op elkaar. Ze hebben een overwegend wit verenkleed op hun lichaam met zwarte vleugels, snavel en poten. De mannetjes hebben een hogere stem dan de vrouwtjes.
Deze eenden voeden zich voornamelijk met waterplanten, insecten en hun larven. Ze duiken vaak naar de bodem van het water om hun voedsel te zoeken en kunnen ongeveer 20 seconden onder water blijven. Ze staan bekend als zeer territoriaal en agressief tegenover andere watervogelsoorten.
Er is zeer weinig informatie beschikbaar over de broedgewoonten van de zwartkopeend. Wel is bekend dat ze meestal broeden in de maanden oktober en november. Ze bouwen hun nesten op de grond dicht bij het water, of op drijvende vegetatie. Vrouwtjes leggen meestal 5-6 eieren in het legsel, die ze ongeveer 4 weken uitbroeden.
Helaas wordt de zwartkopeend bedreigd door het verlies van habitats als gevolg van menselijke activiteiten zoals landbouw en verstedelijking. De soort is ook gevoelig voor vervuiling en droogte. Als gevolg hiervan is de soort geclassificeerd als "Kwetsbaar" op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten van de IUCN. Om deze unieke en prachtige soort te beschermen, zijn er inspanningen geleverd om hun habitats te beheren en beschermingsprogramma's te promoten. Er is echter meer actie nodig om het voortbestaan van deze zeldzame eendensoort te garanderen.