De Braziliaanse zaagbek (Mergus octosetaceus) is een ernstig bedreigde vogelsoort die momenteel nog maar in enkele geïsoleerde riviersystemen in Brazilië voorkomt. Het is de zeldzaamste eendensoort in Zuid-Amerika, met een geschatte populatie van minder dan 250 exemplaren.
De Braziliaanse zaagbek is een middelgrote vogel met een lengte tot 50 cm en een gewicht van ongeveer 800 gram. Hij heeft een opvallende glanzende zwarte kuif op zijn kop, met een witte kinvlek en zwarte snavel. De mannetjes en vrouwtjes lijken op elkaar, maar de mannetjes hebben een iets grotere kuif en een meer uitgesproken witte vlek.
De Braziliaanse zaagbek is een duikvogel die zich voornamelijk voedt met vis en ongewervelde waterdieren. Hij leeft in snelstromende rivieren en beken met schoon water, rotsachtige of beboste oevers en diepe poelen. De vogel is een solitaire soort. Broedparen blijven het hele jaar door bij elkaar en vormen kleine familiegroepen tijdens het broedseizoen.
Het broedseizoen van de Braziliaanse zaagbek duurt meestal van augustus tot december. Het vrouwtje legt een legsel van 4 tot 7 crèmekleurige eieren in een nest van bladeren, gras en twijgen. De eieren worden ongeveer een maand uitgebroed en de jonge vogels verlaten het nest binnen 24 uur nadat ze zijn uitgekomen. De jonge vogels worden door beide ouders verzorgd en blijven bij hen tot ze kunnen vliegen.
De Braziliaanse zaagbek wordt geconfronteerd met verschillende bedreigingen die hebben bijgedragen aan zijn ernstig bedreigde status. De belangrijkste bedreigingen zijn de vernietiging van habitats, vervuiling van waterwegen, ongecontroleerde jacht en de introductie van uitheemse soorten zoals roofvissen en mosselen. Als gevolg hiervan zijn er inspanningen gedaan om de overgebleven populaties van de vogel te beschermen. Deze inspanningen omvatten habitatherstel, fokken in gevangenschap en educatieprogramma's voor het publiek.
Concluderend kan gesteld worden dat de Braziliaanse zaagbek een ernstig bedreigde eendensoort is die dringend bescherming nodig heeft. Het is een unieke en belangrijke soort, niet alleen vanwege zijn intrinsieke waarde, maar ook vanwege de ecosysteemdiensten die hij levert in de zoetwatersystemen waar hij voorkomt. Het is belangrijk om concrete acties te ondernemen om deze vogel en zijn habitat te beschermen, niet alleen voor zijn eigen voortbestaan maar ook ten behoeve van toekomstige generaties.