Hartlaub's Eend is een zeldzame watervogel die voorkomt in Afrika ten zuiden van de Sahara. Het is een middelgrote eend die meestal tussen de 38 en 44 cm lang is, met een spanwijdte van 64 tot 70 cm. Het gewicht varieert van 500 tot 700 gram. Zowel mannelijke als vrouwelijke eenden hebben vergelijkbare fysieke kenmerken en zien er bijna identiek uit.
De mannelijke Hartlaub's Eend heeft een glanzende kastanjebruine kop, met een zwarte vlek achter het oog, oorbedekkingen die zwartbruin zijn en nek-, borst- en buikveren die kastanjebruin zijn. De snavel, poten en voeten zijn grijszwart van kleur. Het vrouwtje heeft een witte oogring, bruine ogen en een meer ingetogen kleur op de kop en het lichaam. De rug, vleugels en staartveren van de eend zijn donkerbruin of zwart met witte randen.
Hartlaub's Eend broedt in beboste moerassen in Ethiopië, Oeganda, Kenia, Tanzania, Angola, Botswana, Zuid-Afrika, Namibië en Zimbabwe. Ze brengen ook tijd door in estuaria, vijvers en meren aan de kust en zijn vooral dol op ondiepe moerassen en wetlands omgeven door dichte vegetatie. Hartlaub's eend nestelt op de grond en het nest lijkt op een ondiepe depressie in de grond bekleed met plantenresten en donsveren. Vrouwtjes leggen meestal acht tot tien eieren en beide ouders broeden de eieren uit.
Het dieet van de Hartlaub's Eend bestaat meestal uit kleine visjes, slakken, waterinsecten en waterplanten. Ze staan erom bekend dat ze met hun brede tenen onder water duiken op zoek naar voedsel. Deze eend heeft een voorkeur voor zoet water en schuwt normaal gesproken kustomgevingen.
De populatie Hartlaub's Eend wordt als stabiel beschouwd en er zijn geen grote bedreigingen voor hun voortbestaan. Ontbossing en vervuiling hebben echter een negatieve invloed op hun leefgebied en voedselbronnen. Ook de achteruitgang van wetland-ecosystemen door menselijke activiteiten zoals het afdammen van rivieren, verstedelijking en landbouw hebben geleid tot het verlies en de versnippering van de leefgebieden van de soort.
Samenvattend is de Hartlaubseend een fascinerende watervogel die de wetlands en moerassen van Afrika ten zuiden van de Sahara bewoont. Met zijn aparte fysieke kenmerken is het een belangrijke vogelsoort die een vitale rol speelt in het ecosysteem.